Εισήγηση του Αλέξη Τσίπρα
Να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας και για το ενδιαφέρον
Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ επεξεργάστηκε και θέτει σε δημόσια διαβούλευση σε κοινωνικούς φορείς, καταναλωτικές οργανώσεις, συνδικαλιστικές οργανώσεις ως τις 3 Αυγούστου οπότε και διακόπτεται για τις καλοκαιρινές διακοπές η λειτουργία της Βουλής- θα κατατεθεί η πρόταση νόμου που έχουμε πριν από τις εκλογές υποσχεθεί, την πρόταση που εμείς αποκαλούμε «νέα σεισάχθεια».
Δηλαδή, την ανακούφιση και απαλλαγή των υπερχρεωμένων νοικοκυριών από δανειακές υποχρεώσεις στις τράπεζες, που ανέλαβαν σε διαφορετικές οικονομικές συνθήκες, με διαφορετικά εισοδήματα και εισοδηματικές προοπτικές, συμπολίτες μας που σήμερα αδυνατούν είτε λόγω πλήρους έλλειψης εισοδήματος, διότι είναι άνεργοι, είτε διότι έχουν υποστεί σημαντική μείωση του εισοδήματος εξ αιτίας της κρίσης αδυνατούν οι συμπολίτες μας να εκπληρώσουν.
Είναι μια νομοθετική πρωτοβουλία με σαφές αναπτυξιακό πρόσημο, γιατί συμβάλλει στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών και άρα στην αύξηση της καταναλωτικής δυνατότητας των νοικοκυριών.
Εντάσσεται, συνεπώς, στη συνολική στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ για την αναζωογόνηση της οικονομίας και την κοινωνικά δίκαιη έξοδο από την κρίση.
Δεν κατατίθεται ως επίδειξη πολιτικής συνέπειας ανάμεσα σε προεκλογικές εξαγγελίες και μετεκλογικές πράξεις, για να καταδειχθεί δηλαδή στους πολίτες η ποιοτική πολιτική διαφορά ανάμεσα στο ΣΥΡΙΖΑ και στα τρία συγκυβερνώντα κόμματα, αλλά κατατίθεται ως συμβολή, δικαιοσύνης, ευθύνης και αποφασιστικότητας από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την αποτελεσματική αντιμετώπιση σημαντικών πτυχών του νέου κοινωνικού ζητήματος που αναδεικνύει το Μνημόνιο. Για να μπορέσουμε δηλαδή να αποσοβήσουμε το κοινωνικό κραχ που με μαθηματική ακρίβεια έρχεται το φθινόπωρο, αν συνεχιστούν αυτές οι μνημονιακές επιλογές.
Και θα ήθελα εισαγωγικά να πω ότι σήμερα, όσοι και όσες διατηρούν ακόμα εισόδημα από εργασία διαπιστώνουν ότι αυτό το ονομαστικό εισόδημά τους είναι σε μεγάλο βαθμό εικονικό.
Ότι το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημά τους, μετά την αφαίρεση των υποχρεώσεών τους προς τις τράπεζες και το Δημόσιο είναι υποτυπώδες.
Γιατί στις δανειακές δόσεις των νοικοκυριών προς τις τράπεζες, η συγκυβέρνηση Σαμαρά προσέθεσε και τις δόσεις για τα χαράτσια και το φόρο εισοδήματος από τα χρεωστικά εκκαθαριστικά-σοκ στους ανέργους, τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.
Και δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι μετά από δυο χρόνια μνημονίων και μνημονιακών κυβερνήσεων το εισόδημα από εργασία του έλληνα πολίτη έχει μετατραπεί σε διαρκή υποχρέωση προς τρίτους σε μόνιμη μηνιαία οφειλή.
Ο μισθός φεύγει όπως έρχεται έτσι φεύγει για τη μεγάλη πλειοψηφία των ελλήνων συμπολιτών μας, των νοικοκυριών που αν και διατηρούν όσοι διατηρούν μάλλον δυνατότητα εργασίας διότι για μεγάλο ποσοστό αυτό δεν υπάρχει, αυτή η δυνατότητα δεν τους δίνει προϋποθέσεις αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Είναι αυτονόητο ότι, με τα σημερινά δεδομένα, οι τράπεζες δεν μπορούν να ελπίζουν ότι θα αποπληρωθούν για δάνεια που, σήμερα, αφού οι πολίτες που σύνηψαν αυτά τα δάνεια σε άλλες συνθήκες δεν έχουν τη δυνατότητα σήμερα να τα αποπληρώσουν.
Θα ήθελα να αναφερθώ σε κάποια από τα πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, το πρώτο τρίμηνο του 2012, οι καθυστερήσεις αποπληρωμής δανειακών δόσεων είχαν φτάσει στο 17,2% στα στεγαστικά δάνεια και στο 32,0% στα καταναλωτικά δάνεια.
Το συνολικό ποσό των δανείων σε καθυστέρηση είναι ήδη πάνω από €45 δις.
Οι ίδιες οι τράπεζες εκτιμούν ότι περισσότερα από 560.000 νοικοκυριά καθυστερούν από έναν έως τρεις μήνες να πληρώσουν τη δόση τους, ενώ 60.000 νοικοκυριά έχουν σταματήσει οριστικά να εξυπηρετούν τις οφειλές τους.
Κάθε μήνα αυξάνεται ο αριθμός εκείνων που δεν μπορούν να πληρώνουν τις δόσεις των δανείων τους.
Και αυτό, παρά τις προσπάθειες για συμβατικές ρυθμίσεις ή τις δικαστικές αποφάσεις, τις οποίες επιδιώκουν οι δανειολήπτες με τον πρόσφατο νόμο, που αφορούν άλλες 800.000 περιπτώσεις προβληματικών δανείων.
Οι καθυστερήσεις αυτές, σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν συλλέξει επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ με την διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος, εμφανίζονται δραματικά αυξημένες μέχρι το τέλος Ιουνίου 2012.
Την επόμενη διετία αναμένεται να αυξηθούν σε ποσοστά πάνω από 45%, λόγω της δραματικής μείωσης των εισοδημάτων των δανειοληπτών και της εκτόξευσης της ανεργίας.
Επιτρέψτε μου όμως να αναφερθώ στις αιτίες αυτής της υπερβολικής αύξησης του δανεισμού και της υπερχρέωσης των νοικοκυριών. Διότι όλοι θα σπεύσουν να ρίξουν το βάρος στους ίδιους τους πολίτες. Όμως οι πολίτες είναι τα θύματα μιας απαράδεκτης πολιτικής που ασκήθηκε και από τις κυβερνήσεις αλλά και από την ίδια την τράπεζα της Ελλάδας και από τις ίδιες τις τράπεζες που έχουν πάρα πολύ μεγάλες ευθύνης.
Η άποψή μας, λοιπόν, είναι ότι αυτή η υπερβολική αύξηση οφείλεται:
- Στην αλόγιστη πολιτική του τραπεζικού συστήματος, που χορηγούσε αφειδώς δάνεια με πλημμελή εξέταση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών και με αποκλειστικό γνώμονα την αύξηση των κερδών του.
- Στην ανοχή της Τράπεζας της Ελλάδας, που δεν παρενέβαινε ακόμη και όταν ο δανεισμός ξεπερνούσε τα όρια της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών, αφού η υπερχρέωση των νοικοκυριών με ποικίλου είδους δάνεια αποτελούσε σημαντική πηγή κερδοφορίας για το ίδιο το τραπεζικό σύστημα. Τότε που τα κέρδη των ιδιωτών μετόχων στις τράπεζες ήταν μεγάλα και σημαντικά και φυσικά στα κέρδη όλοι ήθελαν να έχουν συνεισφορά. Όταν όμως στις τράπεζές τους αρχίζουν να παρουσιάζουν ζημίες, κανένας εκ των μετόχων δεν θέλει να βάλει το χέρι στην τσέπη. Πρόκειται για έναν ιδιότυπο σοσιαλισμό. Ο σοσιαλισμός των πλουσίων. Κοινωνικοποίηση της ζημιάς, αλλά ιδιοποίηση του κέρδους.
- Στην ενθάρρυνση των εναλλασσόμενων κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, που αντιμετώπιζαν τον τραπεζικό δανεισμό για βραχυπρόθεσμες καταναλωτικές ανάγκες ως συμπλήρωμα του εισοδήματος των πολιτών. Και αυτό γιατί στο χρονικό διάστημα από το 1998 έως και το 2007, η αύξηση των εισοδημάτων υπολειπόταν της αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ.
Φίλες και Φίλοι, οι επισφάλειες που υπολόγισε πρόσφατα η εταιρεία ΒlackRock για όλο το τραπεζικό σύστημα συνδέονται τόσο με ζημιές από το PSI όσο και με καθυστερημένα δάνεια, που δεν αναμένεται η αποπληρωμή τους. Με δάνεια, δηλαδή, που έχουν χαρακτηριστεί ως επισφαλή.
Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να επισημάνω ότι αυτή η περιβόητη έκθεση δεν εδόθη ποτέ στην δημοσιότητα. Έχουμε συλλέξει πληροφορίες βάσει των οποίων αναφέρομαι και σε στοιχεία, θα ήθελα να επανέλθω όμως σε αυτό το ζήτημα της διαφάνειας, γιατί για μας είναι πρωταρχικής σημασίας.
Σύμφωνα με τις σχετικές πληροφορίες, οι ζημιές από τα καθυστερημένα δάνεια των ελληνικών τραπεζών, έως το Δεκέμβριο του 2011, φθάνουν στο ποσό των €15-17 δις.
Από αυτά οι τράπεζες έχουν ήδη εγγράψει ως προβλέψεις επισφαλειών, περίπου, €6-7 δις.
Κατά συνέπεια, απομένουν ακόμη €11 δις, ως υπολογισμένες ζημιές για τα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών.
Οι τράπεζες αναπληρώνουν τις ζημιές αυτές με την ανακεφαλαιοποίησή τους από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Δηλαδή, από το πακέτο των €50 δις.
Οι δανειολήπτες όμως δεν επωφελούνται, γιατί οι τράπεζες εξακολουθούν να απαιτούν την αποπληρωμή των καθυστερημένων απαιτήσεων, ανεξαρτήτως αν τα δάνεια έχουν χαρακτηριστεί ως επισφαλή και η ανακεφαλαιοποίησή τους τα συνυπολογίζει.
Αυτές οι διαγραφές που ονομάζονται από τις τράπεζες «επισφάλειες» πρέπει να επεκταθούν και στους δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν αδυναμία αποπληρωμής των δανείων τους και άρα σοβαρό θέμα επιβίωσης.
Και αυτό όχι μόνο για δική τους ανακούφιση, αλλά και για την εξυγίανση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και την αναζωογόνηση της οικονομίας με την αύξηση της δυνητικής καταναλωτικής δαπάνης.
Η δική μας πρόταση νόμου για τη «νέα σεισάχθεια», την οποία καταθέτουμε για διαβούλευση στην κοινωνία, αφορά τη ρύθμιση κάθε κατηγορίας δανειακής υποχρέωσης νοικοκυριών προς τις τράπεζες, τις εταιρείες στις οποίες οι τράπεζες έχουν εκχωρήσει τις απαιτήσεις τους και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Αφορά, δηλαδή, στεγαστικά δάνεια, επισκευαστικά δάνεια, προσωπικά/καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες και όρια υπεραναλήψεως.
Θα σας παρουσιάσω τους έξι βασικούς άξονες της πρότασης νόμου που θα θέσουμε σε διαβούλευση αύριο όπου θα ξεκινήσουν οι διεργασίες με τους φορείς και η τελική της μορφή την μέρα που θα κατατεθεί, την Παρασκευή 3 Αυγούστου.
- Την ολική διαγραφή των δανειακών υποχρεώσεων προς τις τράπεζες όσων δανειοληπτών το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα είναι κάτω από το όριο της φτώχειας (€7178 κατ’ άτομο και €15073 για τετραμελή οικογένεια).
- Τη μερική διαγραφή των δανειακών υποχρεώσεων προς τις τράπεζες όσων δανειοληπτών έχουν υποστεί μείωση του ονομαστικού εισοδήματός τους.
Η διαγραφή θα αντιστοιχεί στο ποσοστό μείωσης του εισοδήματός τους από 1/1/2010 μέχρι σήμερα.
- Τη μείωση των συνολικών δανειακών υποχρεώσεων προς τις τράπεζες ενός ατομικού δανειολήπτη ή μιας οικογένειας, έτσι ώστε η μηνιαία καταβολή δόσεων προς όλες τις τράπεζες να μην ξεπερνά το 30% των μηνιαίων ατομικών ή οικογενειακών αποδοχών.
Το υπόλοιπο ποσό άνω του 30%, της ετήσιας υποχρέωσης του δανειολήπτη, θα διαγράφεται οριστικά.
Οι μειώσεις αυτές θα πρέπει να γίνονται σε ετήσια βάση και να αναθεωρούνται στο τέλος του έτους, έτσι ώστε να περιλαμβάνονται ενδεχόμενες μεταβολές στο συνολικό ετήσιο εισόδημα.
- Την εκλογίκευση των επιτοκίων, κυρίως στα καταναλωτικά δάνεια, τις πιστωτικές κάρτες και τα όρια υπεραναλήψεως.
- Το πάγωμα κάθε διαδικασίας αναγκαστικής είσπραξης ή εκτέλεσης των απαιτήσεων από την κατάθεση της αιτήσεως. Με δυο λόγια δηλαδή να σταματήσει αυτή η αθλιότητα των εισπρακτικών εταιρειών που έχουν γίνει ο εφιάλτης για μεγάλη πλειοψηφία νοικοκυριών.
- Τη θέσπιση αναγκαστικών κανόνων ρύθμισης για τις τράπεζες, ώστε οι δανειολήπτες να μην εξαρτώνται από χρονοβόρες και πολυδάπανες δικαστικές διαδικασίες. Εδώ το fast trαck δεν πρέπει να γίνεται μόνο σε επενδύσεις αλλά και όταν το κράτος και η γραφειοκρατία είναι αντιμέτωπη με τις άμεσες ανάγκες του πολίτη προκειμένου να βρει το δίκιο του.
Φίλες και Φίλοι,
Αγαπητοί προσκεκλημένοι, η πρόταση αυτού του ΣΥΡΙΖΑ έρχεται για να αντιμετωπίσουμε το κοινωνικό κραχ αλλά και την επέκταση της ανθρωπιστικής κρίσης με την οποία είναι αντιμέτωπα χιλιάδες υπερχρεωμένα νοικοκυριά.
Η πρόταση νόμου για τη «νέα σεισάχθεια» που καταθέτει προς διαβούλευση στην κοινωνία ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ αποτελεί μια κοινωνικά δίκαιη, οικονομικά ορθολογική και πολιτικά ρεαλιστική πρωτοβουλία. Προσδοκούμε την ευρύτερη δυνατή στήριξη της κοινωνίας και του πολιτικού κόσμου.
Ολοκληρώνω την εισήγησή μου διαβεβαιώνοντας ότι στο μέλλον θα ασχοληθούμε επισταμένα και με παρουσίαση πρότασης που θα αφορά υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, καθώς και τους αγρότες τους οποίους δεν πρέπει να αφήσουμε απροστάτευτους απέναντι στις τράπεζες, ιδίως τώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη μια σκανδαλώδη διαδικασία. Η διαδικασία εκποίησης της Αγροτικής Τράπεζας, η οποία έχει υποθηκευμένο στα χαρτοφυλάκιά της σχεδόν το σύνολο της αγροτικής περιουσίας.
Και θα ήθελα να κλείσω την παρουσίαση αυτή, αναφέροντας για άλλη μια φορά, την απαίτησή μας, προτού προχωρήσουν αυτές οι διαδικασίες εκποίησης, χωρισμού της Αγροτικής Τράπεζας σε καλή και κακή, σε καλό και κακό χαρτοφυλάκιο. Το κακό θα το χρεωθούν οι φορολογούμενοι και το καλό αναμένεται να το καρπωθεί κάποια εκ των τραπεζών που έχουν πάρει πιστοποιητικά βιωσιμότητας. Την στιγμή που δεν πήραν δυο δημόσιες τράπεζες η Αγροτική Τράπεζα και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.
Και θα ήθελα για άλλη μια φορά να επαναλάβω την απαίτησή μας προς την Τράπεζα της Ελλάδας και προς τον κ. Προβόπουλο, να δώσει στη δημοσιότητα τόσο την έκθεση της ΒlackRock κυρίως όμως τα σχέδια αναδιάρθρωσης των τραπεζών βάσει των οποίων κάποιες κρίθηκαν βιώσιμες και κάποιες δημόσιες μη βιώσιμες. Αυτή η απαίτηση διαφάνειας δεν είναι τυπικού αλλά ουσιαστικού χαρακτήρα. Και θεωρούμε ότι είναι υποχρέωσή του να το πράξει. Όπως επίσης αναμένουμε την υποχρέωση από την πλευρά της δικαιοσύνης, της διερεύνησης όλων των δανείων, όχι μόνο των δανείων που δόθηκαν προς τα κόμματα και σωστά διερευνούνται, αλλά και των δανείων που οι τράπεζες που έχουν λάβει πιστοποιητικά βιωσιμότητας έχουν συνάψει το προηγούμενο διάστημα. Και δάνεια τα οποία αναμένεται να διαγραφούν μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης.
Θεωρούμε λοιπόν, ότι αυτό το πέπλο της σιωπής πρέπει να ξεσκεπαστεί σε ότι αφορά την οικονομική διαχείριση των τραπεζών και του τραπεζικού συστήματος που αποδεικνύεται ότι είναι η μαύρη τρύπα της ελληνικής οικονομίας. Δεν θεωρούμε κατανοητό να γίνεται εξονυχιστικός και σωστά έλεγχος σε μια σειρά από επιχειρηματικές διαδικασίες, αλλά εδώ να υπάρχει ένα άβατο. Στο τραπεζικό σύστημα να υπάρχει ένα άβατο.
Εμείς πιστεύουμε ότι εδώ που έχουμε φθάσει, όταν έχει γονατίσει ο Έλληνας πολίτης, άβατο δεν μπορεί να υπάρχει πουθενά. Και επειδή εδώ στην ουσία μιλάμε για τα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων, με το δημόσιο χρήμα άβατο δεν υπάρχει.
Απαιτούμε λοιπόν απαντήσεις και κυρίως περιμένουμε να δούμε την τοποθέτηση πρωτίστως φυσικά των κοινωνικών φορέων αλλά και όλων των πολιτικών δυνάμεων σε μια πρόταση νόμου την οποία καταθέτουμε σε διαβούλευση και θα καταθέσουμε και στη Βουλή που δεν αφορά μονάχα το βάσανο χιλιάδων νοικοκυριών, αλλά αφορά και την ίδια την εξυγίανση χρηματοπιστωτικού συστήματος, κυρίως όμως και την όποια δυνατότητα να σταματήσει, να αποτραπεί αυτή η πορεία προς το κοινωνικό κραχ, να υπάρξουν δηλαδή καταναλωτικές ανάσες, γιατί χωρίς αύξηση της ζήτησης και της κατανάλωσης, δεν μπορούμε να βγούμε απ’ αυτή την κρίση.
Σας ευχαριστώ πολύ και είμαι στη διάθεσή σας.
